Đôi khi, bài toán khó trong thiết kế của Mộc Xinh không bắt đầu từ câu chuyện của gia chủ mà đến từ các yếu tố tự nhiên. Với Villa Ba Vì địa hình chính là yếu tố làm nên bài toán mà Mộc Xinh coi như “chất liệu đầu tiên”, mật mã cho những lời giải thỏa mãn cả đôi bên: Gia chủ và chính Mộc Xinh Designs.
Hiện trạng dự án là một công trình ba tầng xây dựng thô đã có sẵn với diện tích 100m2/sàn trong khu đất rộng 6.000m². Khu đất nằm trên một sườn đồi có độ dốc tự nhiên và mở tầm nhìn ra hồ nước cùng đồi thông phía xa. Một phần ba diện tích bằng phẳng có độ cao tương đương với trục đường chính, phần còn lại dốc thoải xuống mặt nước, tạo ra nhiều cao độ chênh lệch.
Yêu cầu của gia chủ là cải tạo và mở rộng diện tích công trình thô đã có sẵn. Giải pháp với nhiều người là thực hiện san lấp nhằm tạo ra mặt bằng rộng rãi và ổn định hơn nhưng Mộc Xinh quyết định tiếp cận dự án theo hướng khác, tôn trọng và giảm thiểu tối đa các tác động lên bề mặt. Chúng tôi coi địa hình với cấu trúc của nó là tiềm năng và chất liệu chính cho sáng tác thiết kế. Bởi địa hình phức tạp buộc người làm kiến trúc phải đào sâu để hiểu được cấu trúc tự nhiên trước khi sắp đặt bất kỳ hình khối nhân tạo nào.
Kiến trúc nương nhờ địa thế
Để Villa Ba Vì trở thành phần nối dài của cảnh quan, Mộc Xinh tận dụng các cao độ khác nhau của địa hình để tạo ra một công trình có thể tiếp cận theo nhiều hướng. Mỗi hướng tiếp cận sẽ mở ra một trải nghiệm không gian khác nhau, mỗi bậc cao độ sẽ trở thành một một điểm chạm cảm xúc.
Nhờ sự chênh lệch chiều cao của các cốt nền, nhóm thiết kế của Mộc Xinh đã tạo ra trục giao thông tiếp cận khối nhà theo hai hướng: Từ cổng ở cốt cao, một lối dạo đi xuyên khu đất, dẫn xuống tầng một vào khu vực sảnh chính và không gian khách. Một cầu nối thứ hai đưa người sử dụng đi ngang từ sân trước vào tầng hai, cùng cao độ với cốt địa hình phía trên.
Mặt khác, sự chênh lệch độ cao địa hình cũng mở ra một cơ hội mới là đón cảnh quan theo nhiều lớp. Để khai thác tối đa được vẻ đẹp nguyên sơ của hồ nước, đồi thông và nông trường, Mộc Xinh cũng quyết định thực hiện một giải pháp thiết kế khá táo bạo là cắt bỏ một phần mái cũ và ghép nối hai khối mái mới vuông góc để mở rộng diện tích sàn từ 100m2/sàn lên 200m2/sàn. Các không gian sinh hoạt chính đều được mở tầm nhìn về hồ và các khu vực trồng cây lâu năm.
Nằm trong vùng địa hình đồi núi, kiến trúc cần phải tương tác với địa mạo, chứ không thể tách rời. Vì vậy, thay vì xây tường chắn hoặc hàng rào kín, Mộc Xinh dùng lối đi dạo, hàng hiên, mái che để định hình ranh giới mềm giữa trong và ngoài. Nhờ vậy, cảnh quan không chỉ là nền cho công trình mà nó trở thành một phần sống động của kiến trúc.
Những thách thức gặp phải và lời khuyên của Mộc Xinh
Một trong những thách thức khó khăn nhất mà Mộc Xinh thường phải đối mặt trong dự án cải tạo mở rộng là những vấn đề có thể gặp phải về sụt lún, nghiêng, nứt ở các vị trí tiếp giáp giữa phần hiện trạng cũ và phần xây mới. Với Ba Vì Villa, là một công trình được xây dựng trên nền địa hình đất dốc, địa chất gần nguồn nước kết cấu không ổn định, Mộc Xinh cần phải đưa việc hoàn thiện hồ sơ kết cấu lên hàng đầu.
Trước khi bắt đầu, Mộc Xinh cần thực hiện công tác khoan khảo sát địa chất. Rất may mắn, đội ngũ thi công của chúng tôi đã được các gia đình và các tổ đội thi công tại địa phương chia sẻ về tính chất của nền đất khu vực này và kinh nghiệm thi công móng ở các công trình lân cận tại đây. Từ đó, Mộc Xinh hoàn thiện được phương án thiết kế kết cấu có đánh giá là an toàn hơn mức thông thường. Cho tới nay, công trình đã vận hành ổn định được 3 năm kể từ ngày hoàn thành công tác xây dựng cơ bản, và không hề có bất kỳ sự biến động nào về kết cấu phía trong và vị trí tiếp giáp ở bề mặt ngoài công trình.
Kinh nghiệm quý giá nhất mà Mộc Xinh cùng đội ngũ thi công rút ra được khi làm việc trên địa hình tự nhiên, rộng và phức tạp như dự án Ba Vì là phải thực sự quan tâm và đầu tư vào công tác khảo sát địa hình. Lời khuyên của Mộc Xinh dành cho các gia chủ muốn thực hiện cải tạo hoặc xây dựng mới trên các địa hình tương tự là trong điều kiện có thể, ngoài công tác thuê một đơn vị khảo sát quan trắc như Mộc Sinh đã làm đối với những dự án có địa hình phức tạp, ban quản lý dự án nên thuê riêng một đơn vị cung cấp dịch vụ BIM như quét Laser địa hình và chuyển hóa thành mô hình 3D để có những dữ liệu chính xác nhất về hiện trạng. Bởi cấu trúc địa hình và địa chất tại Việt Nam tương đối phức tạp và dễ ẩn chứa các nguy cơ an toàn.
Việc coi địa hình như một chất liệu của thiết kế thực sự đã giúp Mộc Xinh kiến tạo nên một Villa Ba Vì đặc biệt. Nơi trở về với vùng đất quê hương đã từng nhiều năm xa cách của gia chủ, nơi bắt đầu một hành trình sống mới, quần tụ với gia đình, ấm áp hơn và trong lành hơn. Và cũng là nơi mà Mộc Xinh để lại dấu chân rõ nét trong hành trình kiến tạo những kiến trúc giao cảm.
Với Mộc Xinh, kiến trúc luôn là thứ cần cộng hưởng với tự nhiên, với mục tiêu khai thác cảnh quan thay vì chinh phục. Khi địa hình được tôn trọng, không gian tự khắc có chiều sâu, cảnh quan tự khắc trở thành phần hồn.
